Edukacja ekonomiczna ważnym punktem agendy Europejskiego Kongresu Finansowego 2025

15. edycja Europejskiego Kongresu Finansowego (EKF), jednego z najważniejszych spotkań środowiska finansowego Europy Środkowo-Wschodniej, zgromadziła ekspertów świata finansowego, bankowości, przedstawicieli instytucji publicznych, mediów i organizacji pozarządowych. Warszawski Instytut Bankowości już po raz kolejny był częścią tego wydarzenia. Wśród ważnych tematów tegorocznych debat znalazły się edukacja ekonomiczna, przedsiębiorczość oraz bezpieczeństwo finansowe – obszary od lat wspierane przez WIB.

Edukacja jako fundament bezpiecznego społeczeństwa 

WIB miał zaszczyt zorganizować debatę pt. „Edukacja ekonomiczna w Polsce – wnioski z przeszłości i widoki na przyszłość”, moderowaną przez Michała Polaka, wiceprezesa WIB. W dyskusji wzięli udział eksperci reprezentujący sektor bankowy, administrację publiczną świat nauki, media: 

• Włodzimierz Kiciński, wiceprezes Związek Banków Polskich
• dr hab. Katarzyna Sekścińska, prof. UW, Uniwersytet Warszawski
• dr Michał Ziemiak, Rzecznik Finansowy
• Karolina Wysota, Money.pl 

Podczas debaty poruszono m.in. temat niedopasowania systemu edukacji do realiów rynku finansowego, stereotypów w wychowaniu ekonomicznym dzieci i niedostatku rozmów o pieniądzach w polskich domach. Eksperci byli zgodni: bez kształtowania właściwych postaw, praktycznych umiejętności i wartości nie zbudujemy odpornego społeczeństwa ani stabilnego rynku finansowego. 

„Widać że Polacy po ponad 35 latach funkcjonowania w gospodarce rynkowej nie są w stanie powiedzieć, co to za model gospodarki i jak ona działa. Niepotrzebnie chcemy informować o detalach, skoro społeczeństwo nie wie jak, działa gospodarka i sektor finansowy. Musimy wprowadzić do szkół przedmiot tłumaczący, co to jest gospodarka” – podkreślił w swojej wypowiedzi wiceprezes W. Kiciński.  

Uczestnicy debaty podkreślali konieczność współpracy różnych podmiotów i uczestników rynku oraz rozwiązań systemowych. Zwracał na to uwagę w swojej wypowiedzi m.in. Rzecznik Finansowy – M. Ziemiak: „Zastanawiam się czy dogonienie rynku finansów przez edukację jest możliwe do zrealizowania. Rynek finansowy zawsze będzie szybszy i trudny do zrozumienia. Nie chciałbym postrzegać tego jako biegu, ale raczej sztafetę. Rynek finansowy musi czasem zwolnić i zapewniać pewną „wytłumaczalność” nowych produktów. Sztafeta wymaga współpracy„.  

Prof. K. Sekścińska podkreślała, że nowoczesna edukacja finansowa powinna skupiać się na nauce rozumienia tego, jak działa system finansowy oraz elastycznego podejścia do zmieniającej się dynamicznie rzeczywistości. „Mam poczucie, że system edukacji nigdy idealnie nie będzie nadążał za rynkiem finansowym. Ma w nas kształtować jak myśleć, rozróżniać i oceniać różne produkty finansowe. System edukacji ekonomicznej ma pozwolić szybciej lub wolniej dostosować się do tego, co dzieje się na rynku finansowym” – mówiła badaczka w trakcie debaty. 

Z kolei K. Wysota, dziennikarka ekonomiczna skupiła się na tym, że to rolą państwa jest edukowania społeczeństwa, podmioty takie jak media czy sektor bankowy mogą być wsparciem w tym procesie, ale nie mogą przejmować w pełni odpowiedzialności za te działania. W swojej wypowiedzi podkreślała także konieczność używania prostego języka w komunikacji oraz dostosowywania przekazów do możliwości odbiorców.  

„Często przychodzą do nas poszkodowani i opowiadają swoje historie. Zdziwiło mnie, że wracają te same osoby, które dały oszukać się kolejny raz w podobny sposób. Klienci muszą być bardziej odporni na „nowe” produkty, które tak naprawdę są stare, tylko opakowane w nowy marketing. Edukacja to rola państwa” – podkreślała K. Wysota, powołując się na swoje doświadczenia dziennikarskie. 
 

Bezpieczeństwo a wiedza finansowa 

Na zaproszenie Fundacji Citi Handlowy im. Leopolda Kronenberga WIB uczestniczył także w debacie „Bezpieczeństwo a edukacja finansowa”, w której głos zabrali Marta Penczar (Centrum Myśli Strategicznych), Dariusz Daniluk (PANA) oraz Waldemar Zbytek, prezes WIB. Dyskusję moderował Paweł Zegarłowicz, prezes Fundacji Citi Handlowy im. L. Kronenberga. 

W centrum rozmów znalazły się wyzwania związane z niskim poziomem świadomości ekonomicznej i odporności na zagrożenia – w tym cyberoszustwa, ryzykowne inwestycje czy dezinformację. Uczestnicy debaty podkreślali, że bez właściwej edukacji – nie tylko o produktach, ale i wartościach i celach – nie uda się zbudować finansowego bezpieczeństwa. 

”Podkreślam jedno – że w naszych badaniach od kilku lat zaczyna się pojawiać bardzo niebezpieczny trend dla przyszłości Polski. […] To jest rzecz, która wychodzi z naszych badań: coraz mniejsze zainteresowanie wiedzą, umiejętnościami i postawami przedsiębiorczymi” – alarmował w trakcie debaty W. Zbytek. W swoich wypowiedziach podkreślał duże znaczenie w przekazywaniu wiedzy i umiejętności ale również w kształtowaniu właściwych postaw, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Odwoływał się przy tym do dziedzictwa Janusza Korczaka. 

Przywoływał także efekty działań edukacyjnych realizowanych przez WIB – podkreślając, że rocznie nasze projekty edukacyjne takie jak m. in. BAKCYL docierają do ponad 600 tysięcy młodych ludzi w całej Polsce. To właśnie wśród nich kształtowane są kompetencje przyszłości – ekonomiczne, cyfrowe i społeczne. 

Ekonomia w praktyce z profesorem Belką 

W ramach naszej obecności na EKF przeprowadziliśmy także ogólnopolską lekcję online, w której gościem specjalnym był profesor Marek Belka, były Premier, Minister Finansów i Prezes Narodowego Banku Polskiego, jeden z najbardziej cenionych polskich ekonomistów. W lekcji udział wzięło blisko 6000 uczniów i nauczycieli starszych klas szkół podstawowych i szkół ponadpodstawowych. Lekcja odbyła się w ramach działań Krajowego Centrum Edukacji Ekonomicznej. 

Przez 45 minut wspólnie z naszym gościem zastanawialiśmy się: Co “Zetki” o ekonomii wiedzieć powinny? Jakie wydarzenia z ostatnich dekad wpłynęły na naszą obecną gospodarkę? Czy młodym dzisiaj jest trudniej startować w dorosłość? Jak nie powielać błędów poprzedników jeśli chodzi o kryzysy gospodarcze? Jakie wnioski powinniśmy wyciągać z historii gospodarczej naszego kraju?  

Uczniowie z uwagą wysłuchiwali doświadczeń naszego gościa, ale także chcieli poznać odpowiedzi na pytania, które ich nurtowały – np. o to, która z funkcji sprawowanych przez prof. Belkę była w jego opinii najbardziej wymagająca. 

Badania PAB WIB  

Przedmiotem ożywionej dyskusji podczas EKF, były także m.in. 2 raporty badawcze przygotowane w ramach Programu Analityczno-Badawczego WIB (PAB WIB): 

• „Wpływ wskaźnika WFD na stabilność sektora bankowego”, autorstwa prof. Błażeja Lepczyńskiego, Stanisława Kasiewicza, Lech Kurklinskiego oraz Anny Zamojskiej. 

• „AI w finansach oczami polskiego konsumenta”, autorstwa dr hab. Katarzyny Sekścińskiej, prof. UW. 

Oba raporty spotkały się z dużym zainteresowaniem uczestników EKF, a wnioski z drugiego raportu, dla tych którzy nie byli obecni na wydarzeniu w Sopocie, będą szerzej omówione podczas webinaru PAB WIB 12 czerwca 2025 r.