Badanie „Seniorzy w świecie cyfrowych finansów, 2025 r.”

Seniorzy coraz bardziej cyfrowi i coraz częściej stawiają na płatności bezgotówkowe

Wśród aktywnych cyfrowo polskich seniorów, coraz częstsza jest rezygnacja z gotówkowej formy płatności. Już blisko 9 na 10 z nich korzysta z karty płacąc za codzienne zakupy, a 4 na 10 deklaruje, że płaci kartą wszędzie tam, gdzie jest to możliwe. Tylko co dziesiąty badany sięga w takich sytuacjach chętniej po gotówkę – takie wnioski płyną z najnowszej edycji badania pt. „Seniorzy w świecie cyfrowych finansów” przeprowadzonego przed Dniem Babci i Dziadka na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości (WIB) we współpracy ze Związkiem Banków Polskich.

Babcia i dziadek z kartą w portfelu zamiast gotówki

Jako Warszawski Instytut Bankowości tradycyjnie o tej porze roku prezentujemy wyniki badań dotyczących sytuacji finansowej seniorów, ze szczególnym uwzględnieniem podejścia do cyfrowych usług finansowych. Jeszcze kilka lat temu w portfelach naszych babć i dziadków dominowała gotówka, dziś zaś coraz częstszym widokiem jest korzystanie przez nich z kart płatniczych a nawet z płatności BLIK-iem czy smartfonem – informuje wiceprezes WIB Michał Polak.

Płatności elektroniczne to coraz częstszy wybór wśród aktywnych cyfrowych seniorów. Badani częściej płacą za swoje codzienne zakupy kartami płatniczymi (debetowymi lub kredytowymi) niż gotówką – aż 86 proc. wskazało na płatność za zakupy kartą, a gotówką 76 proc. Co ciekawe, aż ¾ badanych seniorów płaci kartą wszędzie tam, gdzie to możliwe lub w zdecydowanej większości miejsc (odpowiednio 39 i 37 proc. badanych), a tylko 9 proc. zdecydowanie chętniej płaci za zakupy gotówką. Coraz popularniejsze staje się płacenie w sklepach BLIK-iem (45 proc.) a co piąty senior wybiera płatność zbliżeniową smartfonem. W przypadku zakupów online najczęściej wybierane są: płatność przelewem internetowym (44 proc.) i BLIK (37 proc.), a 12 proc. decyduje się na płatność gotówką przy odbiorze.

Polscy seniorzy, jeśli tylko uda im się przełamać wewnętrzne obawy co do aktywności w obszarze nowoczesnych technologii, coraz bardziej przekonują się do płatności bezgotówkowych. Widzimy więc, jak istotną rolę odgrywa konsekwentna budowa świadomości w tej grupie wiekowej – podkreśla wiceprezes WIB.

Seniorzy czują się zazwyczaj bezpiecznie korzystając z cyfrowych finansów

87 proc. seniorów ma rachunek osobisty w banku. 76 proc. przyznaje, że korzysta z bankowości internetowej, a z bankowości mobilnej na swoim smartfonie lub tablecie korzysta 61 proc. badanych.  Co ważne, seniorzy deklarują poczucie bezpieczeństwa korzystając z cyfrowych narzędzi finansowych – 86 proc. respondentów czuje się bezpiecznie korzystając z bankowości internetowej, a 66 proc. z bankowości mobilnej.

77 proc. badanych czuje się bezpiecznie w cyfrowym świecie (Internet, media społecznościowe, komunikatory). Seniorzy aktywni cyfrowo deklarują znajomość i stosowanie się do większości zasad bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni. Przykładowo, 83 proc. twierdzi, że nie podaje nikomu swoich haseł, danych kart płatniczych i danych wrażliwych, a 79 proc. nie otwiera załączników i nie klika w linki od nieznanych nadawców. Ponadto, 69 proc. deklaruje, że nie należy przechowuje danych logowania do bankowości w portfelu, a z kolei 59 proc. zwraca uwagę czy strona banku jest autentyczna.

Jednakże tylko 29 proc. seniorów weryfikuje potencjalnych rozmówców z banku (kończy rozmowę i dzwoni do banku w celu sprawdzenia danych pracownika). Blisko 30 proc. badanych (+5 pkt proc. w porównaniu z 2024 r.) zadeklarowało, że od nich samych nie próbowano wyłudzić pieniędzy metodą „na wnuczka” lub „na policjanta”, ale słyszeli o takich próbach w swoim otoczeniu. To pokazuje, że konieczne są ciągłe działania informacyjne i edukacja w zakresie oszustw finansowych.

Media informują i edukują seniorów

Media to zdecydowanie najczęściej wskazywane źródło informacji i wiedzy na temat bezpiecznego korzystania z Internetu i e-bankowości – wskazało na nie ponad połowa badanych seniorów (53 proc.). Spadł natomiast odsetek respondentów, którzy wiedzę tę czerpią od pracowników instytucji finansowych (z 55 proc. w 2024 r. do 37 proc. w tegorocznej edycji badania) oraz od członków rodziny (z 55 proc. do 30 proc.).

Oferta banków dopasowana do potrzeb seniorów, ale brakuje atrakcyjnych form oszczędzania

63 proc. badanych pozytywnie ocenia dopasowanie oferty instytucji finansowych do potrzeb osób starszych. Jednocześnie co trzeci badany (35 proc.) przyznał, że w obecnej ofercie brakuje im atrakcyjnych propozycji oszczędzania lub inwestowania. Seniorzy swoje oszczędności najczęściej lokują na kontach oszczędnościowych (48 proc.), co może wynikać z bieżącego dostępu do pieniędzy oraz na lokatach (32 proc.). Tylko co dwudziesty badany posiada kredyt hipoteczny.

Seniorzy chcą prostego języka w bankach

Co trzeci badany wskazał na potrzebę bardziej zrozumiałego języka stosowanego w umowach instytucji finansowych, a co piąty zwrócił uwagę na potrzebę stosowania bardziej zrozumiałego opisu produktów finansowych. Skomplikowany język stosowany w umowach z instytucją finansową to największy problem w kontakcie z bankowością dla 28 proc. badanych seniorów.

Badanie zostało przeprowadzone w formie ankiety internetowej w dniach 10-12.01.2025r. na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości przez Instytut Badań Pollster na próbie 1053 osób o średniej wieku 60 lat. Badanie zrealizowano w ramach Programu „Bankowcy dla Edukacji” i Projektu „Aktywny Senior”.

Raport z badania „Seniorzy w świecie cyfrowych finansów” będzie dostępny w I połowie lutego br.  na stronie Warszawskiego Instytutu Bankowości www.wib.org.pl oraz na stronie programu „Bankowcy dla Edukacji” www.bde.wib.org.pl.